Theo AP ngày 13/03/2017, các quan chức Trung Quốc đều tỏ ra lo ngại về khả năng Daech tập trung vào địa bànTrung Quốc một khi bị đánh đuổi ra khỏi Irak và Syria.
Sharhat Ahan, quan chức đặc trách chính trị và pháp lý ở Tân Cương, cảnh báo diễn tiến tình hình chống khủng bố quốc tế sẽ gây bất ổn cho Trung Quốc và ông kêu gọi « phát động chiến tranh nhân dân » như là giải pháp đối phó.
Tân Cương đúng là một lò lửa, vì có đông đảo cộng đồng Duy Ngô Nhĩ nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và rất bất bình trước chính sách « Hán hóa » và phân biệt đối xử của chính quyền Trung Quốc. Trong những năm vừa qua, nhiều cuộc xung đột đã xảy ra, làm hàng trăm người chết. Điển hình là vụ bạo loạn năm 2009 đã làm chủ tịch Hồ Cẩm Đào phải bỏ một cuộc họp quốc tế ở Roma, khẩn cấp về nước.
Tuy không đưa ra bằng chứng, chính phủ Trung Quốc luôn lên án người Duy Ngô Nhĩ liên kết với Al Qaida và , Daech. Cuối tháng 2, Daech cho loan truyền một đoạn video 28 phút, trong đó các chiến binh nói tiếng Hoa, được huấn luyện tại Syria và Irak, dọa sẽ tấn công vào Hoa lục trong nay mai.
Chính quyền ở Ninh Hạ cũng có những tuyên bố lo ngại Hồi giáo cực đoan. Theo AP, cộng đồng người Hồi ở vùng tự trị Ninh Hạ có truyền thống ôn hoà, không chủ trương ly khai hay tranh đấu bạo lực như ở Tân Cương. Thế mà, tuần trước, trong cuộc hội thảo về tôn giáo mà báo chí quốc tế được tham dự, ông Lý Kiến Hoa, bí thư đảng Cộng sản ở Ninh Hạ, dựa vào sắc lệnh nhập cư của tổng thống Mỹ Donald Trump để lập luận : tốt hay xấu không biết, nhưng tổng thống Mỹ phải tìm cách chận Hồi giáo cực đoan xâm nhập văn hóa Mỹ. Một cựu quan chức đặc trách tôn giáo vận ở Ninh Hạ là Ngô Thế Dân cho rằng cần phải làm công tác « tuyên truyền bản sắc Trung Hoa trong cộng đồng người Hồi » .
Vài ngày trước khi Daech công bố đoạn đe dọa, Bắc Kinh tăng viện cho Tân Cương 10.000 quân để « phản công toàn diện » chống khủng bố, không rõ là ngẫu nhiên hay dự phòng.
Theo giải thích của Sharhat Ahan, những động thái biểu dương lực lượng, mít-tinh chính trị là nhằm mục đích « tuyên chiến với khủng bố, phô trương quyết tâm của chính phủ và sức mạnh của đại cường Trung Quốc ».
Vì sao chính quyền Trung Quốc đột nhiên tỏ thái độ lo âu một cách công khai và đưa ra những giải pháp như « tuyên truyền, hạn chế đi lại và chiến tranh nhân dân » ? Cho đến nay, chế độ do Mao lập ra vẫn xưng là « vô thần » và nghi kỵ tôn giáo. Bắc Kinh rất khắc nghiệt với người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, một phần vì dân cư địa phương có ngôn ngữ riêng, văn hóa riêng và cũng vì một phong trào đòi độc lập. Nhưng cùng lúc đó, chính quyền Trung Quốc tỏ ra bao dung với người Hồi ở Ninh Hạ.
Theo giới phân tích, những tuyên bố báo động trên đây của cấp lãnh đạo đảng Cộng sản địa phương phản ảnh tâm lý lo ngại của chính quyền trung ương đối với đạo Hồi nói chung. Để ban hành những biện pháp trấn áp, Bắc Kinh cần chuẩn bị dư luận.
Michael Clark , một chuyên gia về Tân Cương của Úc, thẩm định Trung Quốc đã trở thành mục tiêu hù dọa của Daech. Còn Bắc Kinh thì sợ thánh chiến lập « sào huyệt » sát biên giới Afghanistan-Tân Cương.
Xu hướng lo sợ Hồi giáo chính trị đang lan rộng trong giới lãnh đạo Trung Quốc. Liệu chủ tịch Tập Cận Bình, luôn lo ngại uy thế độc tôn của đảng bị tôn giáo cạnh tranh, sẽ « nhẹ tay » trong nhiệm kỳ hai ?
Vì sao Trung Quốc sợ THAAD của Mỹ đến thế ?
Nếu chỉ đơn thuần quan sát thái độ giận dữ của Bắc Kinh trước việc Mỹ triển khai hệ thống lá chắn tên lửa (THAAD) tại Hàn Quốc, người ta có thể cho rằng mục tiêu nhắm đến của THAAD là Trung Quốc. Nhưng cả Washington và Seoul đều khẳng định hệ thống này là cần thiết để bảo vệ Hàn Quốc trước sự tấn công của Bắc Triều Tiên.
THAAD là gì ?
THAAD viết tắt từ Terminal High Altitude Area Defense (tạm dịch Hệ thống phòng thủ tầm cao giai đoạn cuối), được chế tạo để bắn hạ các hỏa tiễn đạn đạo tầm ngắn, trung bình và tầm xa trong giai đoạn cuối cùng, tức khi chúng đang rơi xuống.
Theo hãng sản xuất Lockheed Martin, hoạt động này gồm bốn bước. Trước tiên, một hệ thống radar nhận dạng hỏa tiễn địch, và mục tiêu lập tức được nhắm đến. Một hỏa tiễn bắn chận được khai hỏa từ hệ thống phóng tên lửa đặt trên xe chuyên dụng, phá hủy hỏa tiễn địch bằng động năng. Vì mối đe dọa được hóa giải ngay từ trên cao, nên tác động của vũ khí hủy diệt hàng loạt được giảm nhẹ.
THAAD vô cùng cơ động, gồm bốn bộ phận chính : một xe chuyên dụng phóng hỏa tiễn, tám tên lửa bắn chặn, một hệ thống radar cơ động và một hệ thống kiểm tra nối kết nhiều bộ phận khác nhau với trung tâm chỉ huy bên ngoài.
Được thiết kế để chống lại các tên lửa Scud của Irak trong chiến tranh vùng Vịnh, nay THAAD được Hoa Kỳ bố trí tại nhiều nơi trên thế giới, trong đó có đảo Guam và Hawai. Và từ năm ngoái, Lầu Năm Góc loan báo sẽ triển khai tại Hàn Quốc, như biện pháp phòng vệ trước việc Bắc Triều Tiên tiếp tục chương trình nguyên tử và bắn thử hỏa tiễn đạn đạo.
Tuần này, tình hình bán đảo Triều Tiên đột ngột căng thẳng. Hôm thứ Ba, báo chí Bình Nhưỡng loan báo đã cố gắng tấn công các căn cứ quân sự Mỹ tại Nhật Bản. Số hỏa tiễn được Bắc Triều Tiên bắn đi cho thấy nước này đang thử nghiệm làm thế nào nhanh chóng triển khai các tên lửa trong trường hợp chiến tranh. Cùng ngày, Hoa Kỳ thông báo bắt đầu đưa THAAD đến Hàn Quốc. Do địa điểm chưa sẵn sàng, hệ thống lá chắn tên lửa tạm thời đặt tại một căn cứ Mỹ ở Osan, và việc triển khai có thể hoàn tất vào tháng Sáu.
Cũng trong ngày thứ Ba, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Cảnh Sảng (Geng Shuang) tuyên bố đây là mối đe dọa quan trọng đối với Trung Quốc, và « sẽ kiên quyết có những biện pháp cần thiết để bảo vệ các lợi ích an ninh của chúng tôi ».
Hệ thống radar tinh vi của THAAD
Washington Post nhận xét, thoạt nhìn thì khó thể hiểu được cơn thịnh nộ của Bắc Kinh đối với THAAD. Một mặt, đây chỉ là một hệ thống phòng vệ. THAAD không mang theo các đầu đạn để tấn công, mà chỉ dựa vào các hỏa tiễn bắn chặn để phá hủy tên lửa địch. Và tuy trên lý thuyết, hệ thống này có thể sử dụng để ngăn chặn các hỏa tiễn đạn đạo của Trung Quốc, nhưng THAAD chỉ can thiệp vào giai đoạn cuối cùng.
Hơn nữa, Trung Quốc, ông anh lớn lâu nay của Bắc Triều Tiên, cũng đã tỏ ra bực tức trước các vụ bắn hỏa tiễn mới đây của Bình Nhưỡng. Bắc Kinh đã ngưng nhập khẩu than đá của Bắc Triều Tiên, làm ảnh hưởng trầm trọng đến nền kinh tế của đất nước bị cô lập này.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận xét sự giận dữ của Bắc Kinh không nhắm vào các hỏa tiễn, mà chủ yếu do lo ngại trước hệ thống radar tinh vi của THAAD. Các radar này có thể theo dõi những hệ thống tên lửa của Trung Quốc, tạo ưu thế lớn cho Hoa Kỳ trong trường hợp xảy ra xung đột với Bắc Kinh trong tương lai. Một số nhà phân tích Trung Quốc còn cho rằng bản thân THAAD chỉ được sử dụng một cách hạn chế chống lại Bắc Triều Tiên, mà việc triển khai hệ thống radar mới là mục đích chính.
Nhìn rộng hơn, Bắc Kinh lo sợ Hoa Kỳ có thể sử dụng cả Hàn Quốc lẫn Nhật Bản để cầm chân Trung Quốc trong tương lai. Hoàn Cầu Thời Báo đã viết : « Nếu Hàn Quốc nhất định trở thành con rối của Mỹ, Trung Quốc sẽ phải hành động ».
Bắc Kinh sẽ trả đũa thế nào ?
Trước hết là tấn công vào kinh tế Hàn Quốc. Bắc Kinh đã hạn chế các hoạt động kinh doanh của các công ty Hàn Quốc tại Trung Quốc, trong đó có việc đóng cửa các cửa hàng Lotte, một tập đoàn đã nhượng đất sân gôn cho việc triển khai THAAD. Nhiều biện pháp khác có thể được đưa ra, như các công ty du lịch ngưng bán vé đi Hàn Quốc, kêu gọi tẩy chay sản phẩm của Seoul và thậm chí hủy các buổi trình diễn của các ngôi sao K-pop.
Những động thái này sẽ khiến Hàn Quốc thiệt hại nặng vì những năm gần đây lệ thuộc Trung Quốc nhiều về kinh tế. Trung Quốc là bạn hàng lớn nhất của nước này, giá trị xuất khẩu năm 2014 lên đến 142 tỉ đô la, gấp đôi so với doanh số bán sang Hoa Kỳ. Bắc Kinh gây áp lực vào thời điểm nữ tổng thống Park Geun Hye đang vướng xì-căng-đan, số phận của bà có thể sẽ được quyết định trong tuần này.
Đối với Hoa Kỳ, việc triển khai THAAD tại Hàn Quốc là một trong những động thái thực sự đầu tiên nhằm đối phó với Bắc Triều Tiên, kể từ khi ông Donald Trump nhậm chức cho đến nay. Tuy nhiên theo Washington Post, phản ứng dữ dội của Bắc Kinh và những hành động khiêu khích của Bình Nhưỡng, cho thấy tình hình hiện rất phức tạp