Hoài nghi về chiến dịch đột kích táo bạo của Ukraine

Chiến dịch đột kích táo bạo của Ukraine vào tỉnh Kursk của Nga đã khiến các đối tác phương Tây ấn tượng về những bước tiến nhanh chóng ở giai đoạn đầu, đảo ngược nhận thức cho rằng xung đột đã rơi vào bế tắc. Nhưng một tháng sau chiến dịch, các quan chức Mỹ và châu Âu đã đặt câu hỏi về mục đích cuối cùng của Ukraine đối với 1.300km2 mà quân đội nước này cho biết đã chiếm giữ được trên lãnh thổ Nga.

Một số người lo ngại, Ukraine có thể bị buộc phải từ bò vùng đất này nếu Nga tiến hành cuộc phản công lớn.

Trong bối cảnh Nga đang tăng cường các cuộc tấn công vào miền đông Ukraine, tận dụng lợi thế về số lượng binh sỹ và pháo binh vượt trội để phá vỡ phòng tuyến của Kiev, các quan chức châu Âu lo ngại cái giá mà Ukraine phải trả khi tiến hành chiến dịch tấn công Kursk có thể rất cao.

Ukraine đã giữ bí mật trước các đối tác phương Tây khi tiến hành cuộc tấn công Kursk – cuộc xâm nhập lớn nhất vào lãnh thổ Nga kể từ Thế chiến 2. Chiến dịch chớp nhoáng này đã làm bộc lộ điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của Nga, thách thức quan điểm cho rằng, cuộc xung đột kéo dài hơn 2 năm qua đã trở thành một cuộc chiến tiêu hao dai dẳng và đang mang lại lợi thế cho Điện Kremlin.

Việc Nga không thực hiện động thái trả đũa lớn dường như như củng cố lập luận của Kiev cho rằng “lằn ranh đỏ” mà Tổng thống Putin đưa ra chỉ là “những lời đe dọa suông” nhằm vào Mỹ và châu Âu. Tổng thống Zelensky đã viện dẫn phản ứng im lặng của Điện Kremlin khi khi ông hối thúc phương Tây cho phép sử dụng vũ khí tấm xa tấn công các mục tiêu bên trong nước Nga, nhằm giảm bớt áp lực cho quân đội Ukraine. “Nga đã đổ quá nhiều máu đến nỗi ranh giới đỏ mà họ đặt ra trở nên vô ích”, Tổng thống Zelensky nói với các đối tác tại một cuộc họp ở Đức vào cuối tuần qua.

Ông Zelensky cho biết thêm, Ukraine có thể sử dụng lãnh thổ mà nước này chiếm được tại Nga làm con bài mặc cả trong các cuộc đàm phán. Bên cạnh đó, chiến dịch xâm nhập Kursk cũng nhằm mục đích tạo ra một vùng đệm giúp bảo vệ các thành phố khác của Ukraine khỏi những cuộc tấn công của Nga.

Lo ngại của phương Tây

Nhưng trong bối cảnh không có bất cứ dấu hiệu nào cho thấy Moscow thể hiện thiện chí sẵn sàng đàm phán, một số đối tác của Kiev lo ngại họ có thể không giữ được lãnh thổ Nga lâu dài để tạo đòn bẩy trong bất cứ nỗ lực ngoại giao nào.

Cho đến thời điểm hiện tại, Nga vẫn chưa triển khai một số lượng lớn binh sỹ từ phía đông Ukraine đến bảo vệ Kursk. Thay vào đó, họ tiếp tục tấn công dữ dội vào tuyến phòng thủ của Kiev xung quanh các trung tâm hậu cần quan trọng.

Theo giới phân tích, Nga có thể sẽ phải triển khai thêm nhiều binh sỹ đến Kursk để đẩy lùi lực lượng Ukraine. Ann Marie Dailey, nhà nghiên cứu chính sách về Nga và các vấn đề quân sự tại Rand ở Washington đánh giá, động thái của Ukraine là một thành công về mặt chiến lược. “Đây là cuộc xâm nhập nhỏ vào một khu vực nhất định của Nga. Nhưng nếu Ukraine muốn, họ có thể làm điều tương tự ở khu vực khác. Họ đang buộc Nga phải xem xét lại cách bảo vệ toàn bộ biên giới với Ukraine”.

Về mặt công khai, các quan chức phương Tây vẫn giữ im lặng về cuộc đột kích của Ukraine bởi họ không muốn tỏ ra khuyến khích một động thái có thể thúc đẩy căng thẳng với Nga leo thang. Trong một bình luận hiếm hoi, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói rằng: “Quân đội Nga hiện đang ở thế phòng thủ trên chính lãnh thổ của họ”.

Hiện, có rất ít dấu hiệu cho thấy các đối tác phương Tây sẵn sàng chấp thuận lời kêu gọi của Tổng thống Zelensky về việc cho phép sử dụng vũ khí tầm xa mà Mỹ và châu Âu cung cấp để tấn công các mục tiêu tại Nga. “Tôi không tin rằng một khả năng nào đó sẽ mang tính quyết định và tôi vẫn giữ nguyên quan điểm của mình”, ông Austin phát biểu sau cuộc họp, đồng thời lưu ý, Ukraine “có khả năng đáng kể của riêng họ” để tiến hành các cuộc tấn công tầm xa.

Một số nhà quan sát cho rằng, chiến dịch đột kích lãnh thổ Nga đã chứng minh cho các đối tác Mỹ và châu Âu thấy quân đội Ukraine có thể thực hiện cuộc tấn công phối hợp bằng cách sử dụng một loạt vũ khí thông thường do phương Tây cung cấp.

Krzysztof Nolbert, tùy viên quốc phòng cấp cao của Ba Lan tại Washington đánh giá: “Chiến dịch xâm nhập Kursk là ví dụ về cách tiếp cận sáng tạo của Ukraine đối với các hoạt động quân sự. Sau bất ngờ ban đầu, Nga có thể sẽ tiến hành cuộc phản công lớn. Nhưng câu hỏi đặt ra là họ sẽ mất bao lâu để làm như vậy”. Quan chức này lưu ý, Ukraine sẽ gặp khó khăn hơn để duy trì các tuyến tiếp tế cho những đơn vị ở Kursk khi mùa đông đến.

Đối với Tổng thống Zelensky, khi phải đối mặt với sự mệt mỏi ngày càng gia tăng ở trong nước trong bối cảnh xung đột bước sang năm thứ 3 và mối lo ngại ngày càng gia tăng về việc sự ủng hộ của phương Tây có thể giảm sút, thì chiến dịch tấn công Kursk được xem như canh bạc mạo hiểm để Ukraine giành được đòn bẩy trong các cuộc đàm phán, một quan chức cấp cao của châu Âu nhận định.

Tháng 8 vừa qua, Tổng thống Zelensky cho biết, ông hy vọng sẽ sớm trình bày một kế hoạch hòa bình mới cho Tổng thống Mỹ Joe Biden. Các nhà ngoại giao phương Tây cho rằng, Điện Kremlin có thể đang chờ kết quả của cuộc bầu cử Mỹ vào tháng 11 trước khi thực hiện bất kỳ động thái nào.

Cho đến nay, có rất ít bằng chứng cho thấy lực lượng của Ukraine đang xây dựng các công sự, chẳng hạn như đào chiến hào hoặc đặt mìn và bẫy răng rồng để bảo vệ những vùng lãnh thổ mà họ đã chiếm được tại Nga, theo ông Seth G. Jones, Giám đốc Chương trình An ninh Quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington nhận định.

“Họ không thực sự chuẩn bị cho phòng thủ quy mô lớn, dài hạn”, ông Seth G. Jones nói. Theo nhà phân tích này Kiev có thể rút lui nhanh chóng hoặc vẫn để ngỏ khả năng tiếp tục tiến về phía trước và chiếm thêm lãnh thổ.

Ván cược mạo hiểm của Ukraine diễn ra trong bối cảnh Kiev liên tục than phiền về sự chậm trễ trong việc chuyển giao vũ khí của phương Tây và tỏ ra hoài nghi về triển vọng giải ngân gói viện trợ mới trị giá 50 tỷ USD. Trong khi đó, Nga đang tập trung các lực lượng mạnh mẽ nhất để tiến hành cuộc tấn công quyết định xung quanh thành phố Pokrovsk, một trung tâm hậu cần quan trọng ở phía đông Ukraine