Với tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hàng năm của Việt Nam vào khoảng 7%, nhu cầu về sản xuất điện ngày một lớn để đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày một cao.
AFP PHOTO/Hoang Dinh Nam
Việt Nam đang cân nhắc cùng lúc nhiều dự án phát triển năng lượng để đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng.
< meta name=ProgId content=Word.Document>< meta name=Generator content="Microsoft Word 12">< meta name=Originator content="Microsoft Word 12">
Trong khi các dự án thủy điện đang gây nhiều tranh cãi do vấn đề làm nguồn nước cạn kiệt và điều tiết lũ, dự án điện hạt nhân thì gây lo ngại về độ an toàn.
Các nhà khoa học Việt Nam đang tính đến việc sử dụng nguồn năng lượng biển dồi dào cho điện lực.
Có tiềm năng
Với hơn 3,000 km bờ biển, Việt nam được đánh giá là đất nước có tiềm năng lớn trong việc phát triển nguồn năng lượng từ biển cho sản xuất điện. Nguồn năng lượng này hay còn gọi là năng lượng tái tạo đến từ thủy triều, gió, chênh lệch nhiệt, dòng chảy và sóng. Trong đó năng lượng gió và sóng là những nguồn năng lượng được đánh giá là có nhiều tiềm năng nhất ở Việt Nam.
Đánh giá về tiềm năng năng lượng biển tại Việt Nam, Giáo sư Nguyễn Tác An, Chủ tịch Ủy ban Hải dương học liên chính phủ cho biết: "Theo tính toán của các nhà hải dương học, thì năng lượng biển của Việt Nam rất lớn. Hiện nay trước mắt, cứ lấy từ sóng và gió biển cũng đủ xài rồi.
Hiện nay thì độ chênh lệch nhiệt ở quần đảo Trường sa rất lớn, chênh lệch nhiệt muối, cái này là căn cứ khai thác cho hải quân của mình ở Trường sa. Cái thứ hai là năng lượng sóng thì chủ yếu phục vụ cho tuyến đảo từ Bạch Long Vĩ trở vào cho đến Thổ Chu, vành đai an toàn cho minh phía ngoài. Cái đó thì cũng đủ cho mình dùng. Còn năng lượng gió thì giờ cũng đã thấy triển khai."
Để có thể sử dụng năng lượng biển vào việc phát điện, theo các chuyên gia, trước mắt Việt nam có thể nhập các thiết bị từ nước ngoài về để sản xuất điện, trong khi đó sẽ tiến hành nghiên cứu và dần dần đi đến tự chế tạo các thiết bị này. Trước mắt, cũng đã có một số nghiên cứu về máy phát điện từ sóng biển do các sinh viên đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh thực hiện.
Nói về những lợi ích của các dự án điện sử dụng năng lượng biển, giáo sư Nguyễn Tác An cho biết: "Khẳng định là năng lượng sóng biển khó phát triển hơn thủy điện thôi nhưng mà thủy điện vừa rồi không quy hoạch được nên gây ra những tai họa bộc lộ ra rồi, thế nên năng lượng sóng biển nó sẽ ưu việt hơn.
Một là nó an toàn hoàn toàn, hai là công nghệ không khó, thứ 3 là nguồn năng lượng sạch, thứ 4 là nó là bàn đạp phát triển ra biển của mình, chủ yếu là ở các hải đảo như Phú Quý, Cù lao Chàm, Lý sơn, Côn đảo, Thổ Chu, là những nơi mình không phát triển hoặc không có các giàn DK, gọi là giàn canh giữ chủ quyền là giàn khoan đấy.
So với điện hạt nhân thì trước đây năng lượng sóng khó khăn về công nghệ, nhưng giờ đây 30 năm đã nghiên cứu xong rồi thì tự nhiên điện hạt nhân và nhiệt điện trở thành lạc hậu. Điện hạt nhân thì phải đầu tư lớn, thứ hai là vấn đề an toàn của nó. Giá thành điện hạt nhân mà mình làm kiểu này là đắt hơn 4 lần giá điện bây giờ."
Theo Giáo sư Nguyễn Tác An thì giá thành của điện từ năng lượng sóng biển chỉ rẻ bằng 30% so với nhiệt điện.
Tuy nhiên, cho đến giờ, việc sử dụng nguồn năng lượng từ biển để phát điện ở Việt Nam vẫn còn khá mới. Nguồn năng lượng tái tạo trong đó có năng lượng biển chỉ chiếm trên 1% tổng công suất điện của Việt Nam.
Trong khi đó, theo tính toán của các chuyên gia năng lượng, mức độ huy động tối đa khả năng các nguồn năng lượng nội địa của Việt Nam tới năm 2020 có thể đạt 165 tỷ kwh, trong đó năng lượng tái tạo chỉ chiếm khoảng 4%, còn lại là thủy điện và nhiệt điện.Khi đó, Việt Nam vẫn còn thiếu khoảng 36 đến 65 tỷ kwh.
Dự kiến đến năm 2012 Việt Nam sẽ bắt đầu phải nhập khẩu than với số lượng lớn để sản xuất điện. Nguồn dầu mỏ cùng không còn tràn trề kể từ năm 2030 trở đi.
Việt Nam đã lên kế hoạch xây dựng nhà máy điện nguyên tử ở Ninh Thuận với công suất 4,000 MW đến năm 2020. Nhưng theo tính toán thì đến lúc đó Việt Nam vẫn còn thiếu điện và vẫn phải nhập khẩu điện.
Vướng chính sách
Lý giải về nguyên nhân của sự hạn chế trong việc tận dụng nguồn năng lượng biển cho phát điện, giáo sư Nguyễn Tác An cho biết đó là vấn đề chính sách của chính phủ: "Cơ bản là chính sách. Chính sách của mình không đơn thuần chỉ phục vụ, mà còn phụ thuộc vào chính trị và chuyện khác nữa. Sở dĩ năng lượng biển giờ chưa được quan tâm thì không phải do thực tiễn mình không có mà là vì chính sách chưa thông ở chỗ đấy."
Ngoài ra, tại một số hải đảo như Trường Sa, nơi có tiềm năng phát triển các dự án điện dựa vào sự chênh lệch nhiệt của biển, việc xây dựng các máy phát điện bằng năng lượng biển tại đây gặp khó khăn do các vấn đề xung đột về lãnh thổ trên biển với các quốc gia láng giềng.
Ông Nguyễn Xuân Định, Vụ trưởng vụ năng lượng, Bộ Công Thương cho biết Việt Nam đã có lộ trình phát triển 4% năng lượng tái tạo đến năm 2020. Tuy nhiên, trên thực tế việc đầu tư lớn và sử dụng công nghệ mới đã không hấp dẫn các nhà đầu tư vào việc phát triển nguồn năng lượng này. Chính phủ Việt Nam đang thực hiện lộ trình tăng giá điện để người dân từ từ chịu được việc tăng giá. Cộng thêm với sự hỗ trợ về hạ tầng của nhà nước, Việt Nam hy vọng làm yên tâm các nhà đầu tư khi rót vốn vào phát triển năng lượng tái tạo trong đó có năng lượng biển.